Nợ xấu là gì? 5 nhóm Nợ xấu và ảnh hưởng ra sao?

Như đã đề cập nhiều từ những bài viết cic là gì và check pcb là gì thì đã có những cụm từ như nợ xấu hoặc bạn đã từng nghe nhân viên ngân hàng nhắc tới khi họ tư vấn 1 khoản vay. Vậy nợ xấu là gì và nợ xấu ngân hàng có ảnh hưởng ra sao với quá trình quan hệ tổ chức tín dụng của bạn? Cần lưu ý gì để tránh nợ xấu ngân hàng? Cùng Vays Finance phân tích qua nội dung bài viết dưới đây nhé.

Nợ xấu là gì?

Nợ xấu (tiếng Anh được dùng bởi cụm từ Non-Performing Loan, viết tắt là NPL hoặc cụm từ Bad Debt) hay còn gọi là nợ khó đòi, là các khoản nợ quá hạn trả lãi và gốc khi mà người đi vay không thể trả nợ khi đến hạn phải thanh toán như đã cam kết trong hợp đồng tín dụng trước đó gây ảnh hưởng trực tiếp đến tổ chức tín dụng và nếu tình trạng nợ xấu tăng cao sẽ làm mất cân bằng nền kinh tế của một quốc gia. Thời gian quá hạn thanh toán trên 90 ngày thì bị coi là nợ xấu.

Theo quy định của Ngân hàng nhà nước Việt Nam thì nợ xấu là những khoản nợ được ngân hàng liệt vào nhóm 3 (nhóm trên tiêu chuẩn), nhóm 4 (nghi ngờ) và nhóm 5 (khả năng mất vốn cao). Song song đó có quy định các ngân hàng thương mại căn cứ vào khả năng trả nợ của khách hàng để hạch toán các khoản vay vào các nhóm thích hợp. Nói một cách dễ hiểu hơn, chỉ cần thuộc 2 yếu tố dưới đây có nghĩa là bạn đã mắc phải nợ xấu: Khoảng nợ quá hạn trên 3 tháng (90 ngày) Có nguy cơ trốn nợ, được xem là đáng lo ngại

Nợ xấu sẽ gồm các khoản nợ quá hạn trả lãi và/hoặc gốc thường quá ba tháng căn cứ vào khả năng trả nợ của khách hàng để hạch toán các khoản vay vào các nhóm thích hợp.

Ví dụ: Khách hàng A vay ngân hàng B số tiền 50 triệu đồng, thời hạn vay là 24 tháng. Trong suốt quá trình vay, khách hàng A không thanh toán đúng hạn khoản nợ (cả lãi và gốc). Khi các khoản nợ đã quá hạn trên 30 ngày thì khách hàng A được xem là đang bị nợ xấu tại ngân hàng B. Lịch sử tín dụng của khách hàng A sẽ được lưu trên hệ thống tín dụng CIC gây ảnh hưởng đến các khoản vay mới sau này tại các tổ chức tín dụng khác.

Thông tin nợ xấu của khách hàng khi vay vốn sẽ được lưu trữ trên 2 trung tâm tín dụng:

• CIC: Trung tâm thông tin tín dụng quốc gia Việt Nam, được điều hành bởi ngân hàng nhà nước
• PCB: Công ty cổ phần Thông tin tín dụng Việt Nam. Đây là trung tâm tín dụng được điều hành bởi công ty trung tâm tín dụng tư nhân

Trước đây các ngân hàng hay tổ chức tín dụng chủ yếu tra cứu thông tin nợ xấu của khách hàng trên CIC nhưng hiện nay cả CIC và PCB đều được sử dụng song song để kiểm tra thông tin nợ xấu.

Các nhóm nợ xấu trong hoạt động cho vay tại ngân hàng

Hệ thống CIC phân loại nợ của khách hàng khi vay vốn theo 5 nhóm sau đây:

Nhóm 1: Nợ đủ tiêu chuẩn

• Các khoản nợ được tổ chức tín dụng đánh giá có khả năng thu hồi cả gốc và lãi đúng thời hạn.
• Các khoản nợ trong hạn;
• Các khoản nợ quá hạn dưới 10 ngày (Khi vay vốn nếu khách hàng quá hạn trả nợ từ 1 đến 10 ngày sẽ phải chịu thêm lãi phạt quá hạn 150%)
• Khách hàng thuộc nhóm 1 vẫn có thể được chấp nhận cho vay vốn.
• Nợ nhóm 1 chưa được xếp vào nợ xấu

Nhóm 2: Nợ cần chú ý

• Các khoản nợ quá hạn từ 10 ngày đến dưới 30 ngày;
• Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu (đối với khách hàng là doanh nghiệp, tổ chức thì tổ chức tín dụng phải có hồ sơ đánh giá khách hàng về khả năng trả nợ đầy đủ nợ gốc và lãi đúng kỳ hạn được điều chỉnh lần đầu).
• Khách hàng rơi vào nợ nhóm 2 sẽ bị hạn chế khả năng cho vay tại ngân hàng hoặc công ty tài chính. Nếu được cho vay bạn phải đáp ứng điều kiện khắt khe: chứng minh thu nhập, chứng minh lý do phát sinh nợ do khách quan…
• Thời gian xóa nợ nhóm 2 hoàn toàn là 12 tháng sau khi thanh toán đầy đủ khoản vay quá hạn 

Nhóm 3: Nợ dưới tiêu chuẩn

• Các khoản nợ quá hạn từ 30 ngày đến dưới 90 ngày;
• Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu quá hạn dưới 30 ngày theo thời hạn trả nợ đã được cơ cấu lại lần đầu;
• Các khoản nợ được miễn hoặc giảm lãi với lý do khách hàng không đủ khả năng trả lãi đầy đủ theo hợp đồng tín dụng.
• Khách hàng thuộc nợ xấu nhóm 3 sẽ không được chấp nhận cho vay vốn
• Thời gian xóa nợ hoàn toàn là 5 năm

Nhóm 4: Nợ nghi ngờ mất vốn

• Các khoản nợ quá hạn từ 90 ngày đến dưới 180 ngày;
• Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu quá hạn từ 30 ngày đến dưới 90 ngày theo thời hạn trả nợ đã được cơ cấu lại lần đầu;
• Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ hai.
• Khách hàng có nợ xấu nhóm 4 không được chấp nhận cho vay vốn tại các tổ chức tín dụng
• Thời gian xóa nợ là 5 năm 

Nhóm 5: Nợ có khả năng mất vốn

Nhóm này bao gồm các khoản nợ:

• Các khoản nợ quá hạn từ 180 ngày trở lên;
• Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần đầu quá hạn từ 90 ngày trở lên theo thời hạn trả nợ được cơ cấu lại lần đầu;
• Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ hai quá hạn theo thời hạn trả nợ được cơ cấu lại lần thứ hai;
• Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ 3 trở lên, kể cả chưa bị quá hạn hoặc đã quá hạn.
• Khách hàng không được chấp nhận cho vay vốn tại các tổ chức tín dụng
• Thời gian xóa nợ hoàn toàn là 5 năm

Trong 5 nhóm nợ nói trên, nợ xấu được xác định là các khoản nợ thuộc các nhóm 3, 4 và 5. 

Ngân hàng và các tổ chức tín dụng khác trước khi phê duyệt khoản vay cho khách hàng sẽ kiểm tra thông tin nợ xấu. Những khách hàng bị xếp vào nợ xấu nhóm 3, 4, 5 thì sẽ không được chấp nhận cho vay các khoản vay mới tại các ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng khác.

Hệ thống dữ liệu sẽ lưu trữ thông tin về lịch sử tín dụng của khách hàng trong vòng 1 – 5 năm kể từ thời điểm người đi vay trả đầy đủ gốc và lãi quá hạn.

Các nguyên nhân phát sinh nợ xấu

Nợ xấu trong hoạt động tín dụng phát sinh do nhiều nguyên nhân khác nhau. Về cơ bản sẽ do các nguyên nhân sau đây:

• Khách hàng vay vốn tại ngân hàng hoặc các tổ chức tín dụng mà thanh toán không đúng hạn các khoản nợ (cả lãi và gốc). 
• Khách hàng quên hoặc cố tình thanh toán chậm các khoản phí phạt khi chậm thanh toán khoản vay cho ngân hàng hoặc công ty tài chính, chậm thanh toán thẻ tín dụng
• Khách hàng sử dụng thẻ tín dụng mất kiểm soát, không thanh toán số tiền tối thiểu theo quy định khi đến hạn thanh toán
• Phát sinh nợ quá hạn khi không thanh toán đúng hạn các khoản nợ khi mua hàng trả góp như điện thoại, xe máy, điện máy gia dụng… tại các siêu thị, cửa hàng. 
• Khách hàng vay thấu chi tài khoản, chi vượt hạn mức thấu chi nhưng khi đến hạn thanh toán lại không đủ tiền để trả nợ.
• Khách hàng đứng tên vay vốn giúp người khác nhưng người vay chính lại không chi trả khoản vay đúng thời hạn.

Cách kiểm tra nợ xấu FE Credit

Để kiểm tra hồ sơ FE Credit có bị nợ xấu hay không, khách hàng liên hệ trực tiếp để tổng đài dịch vụ chăm sóc khách hàng để được thông báo chi tiết.

Tổng đài 1900 234 588 hoặc 1900 6939 hoặc liên hệ nhân viên tư vấn của FE Credit để được hỗ trợ

Hướng dẫn kiểm tra nợ xấu bằng cmnd

Cá nhân có thể kiểm tra nợ xấu thông qua 2 cách sau đây:

Cách 1: Liên hệ với ngân hàng hoặc tổ chức cho vay

Khách hàng chỉ cần liên hệ với Ngân hàng hoặc tổ chức cho vay để được xem lịch sử tín dụng cá nhân. Hoặc khi bạn yêu cầu vay vốn, nếu ngân hàng thông báo bạn bị nợ xấu và từ chối cho vay thì điều này đồng nghĩa với việc bạn đã bị nợ xấu.

Cách 2: Tự check nợ xấu cá nhân trên hệ thống thông tin tín dụng CIC

Với cách này bạn có thể thực hiện bằng cách mang các giấy tờ pháp lý liên quan như: CMND/CCCD và nhờ nhân viên giao dịch thực hiện. Hoặc nhanh chóng nhất là bạn tự check CIC online trên hệ thống. Bạn có thể tham khảo cách kiểm tra CIC online miễn phí đơn giản và chỉ mất thời gian 2 phút là nhận được kết quả. 

Còn nếu muốn check nợ xấu qua CIC một cách chi tiết nhất, bạn phải cần đến sự hỗ trợ của nhân viên ngân hàng hoặc công ty tài chính. Và điều này chỉ được thực hiện khi bạn yêu cầu vay vốn tại ngân hàng hoặc các công ty tài chính.

Bị nợ xấu có ảnh hưởng gì không?

Khi khách hàng hàng vay tín chấp hay vay thế chấp tại ngân hàng hoặc tổ chức tài chính khác, trước khi phê duyệt khoản vay tổ chức cho vay sẽ tìm hiểu về lịch sử tín dụng của khách hàng. Các khoản nợ trong quá khứ và các khoản vay nợ hiện tại, thời gian nợ quá hạn, họ tên người vay, nơi vay vốn… sẽ được truy xuất trên 2 trung tâm tín dụng là CIC và PCB. Thông qua đây tổ chức cho vay sẽ biết được khách hàng có đang vướng nợ xấu tại tổ chức tín dụng nào khác không? Nợ xấu sẽ có những ảnh hưởng như sau:

– Tác động đến kết quả phê duyệt hồ sơ khoản vay mới của khách hàng: Nếu khách hàng có nợ xấu thì hồ sơ vay vốn sẽ gặp khó khăn. Cụ thể:

• Nếu nợ thuộc nhóm 1, 2 tổ chức tín dụng có thể xem xét cho vay nhưng điều kiện vay rất khắt khe. Khách hàng phải chứng minh được lý do nợ xấu xuất phát từ khách quan.
• Nếu nợ xấu nhóm 3, 4, 5 tất cả các tổ chức tín dụng sẽ không chấp thuận cho vay. Khách hàng phải chờ ít nhất 5 năm sau đó mới được vay vốn.

– Khách hàng gặp bất lợi về tài chính: Bởi chậm thanh toán khoản vay bạn sẽ phải chịu thêm lãi suất phạt trả chậm. Mức lãi bằng 150% lãi suất ban đầu (nếu nợ thuộc nhóm 1).

– Khách hàng không được cấp hạn mức tín dụng: Khách hàng sẽ không được các tổ chức tín dụng cấp hạn mức để chi tiêu qua thẻ tín dụng để khi thanh toán, mua sắm.

– Khách hàng có nguy cơ bị mất tài sản đảm bảo khi vay thế chấp: Bởi ngân hàng sẽ ra thông báo phát mại tài sản khi khách hàng không đủ khả năng chi trả khoản vay.

– Cuộc sống bị xáo trộn, ảnh hưởng đến những người thân: Khi trả nợ không đúng hạn, khách hàng dễ bị tổ chức cho vay đòi nợ, bị làm phiền…

– Có thể bị kiện ra tòa: Do không thanh toán khoản vay lớn. Nếu số tiền quá lớn khách hàng có thể bị truy tố trách nhiệm dân sự, hình sự về mặt pháp luật.

Giải pháp để tránh nợ xấu:

Để tránh bị vướng vào nợ xấu, khách hàng cần áp dụng các biện pháp sau:

• Sử dụng những kênh thanh toán khoản vay tự động: Bằng cách này bạn sẽ trả nợ đúng thời hạn, rất tiện dụng cho trường bạn quên, không nhớ ngày trả nợ
• Tự đánh giá khả năng vay vốn và điều kiện tài chính để trả nợ trước khi đi vay tại ngân hàng hoặc các công ty tài chính
• Sử dụng vốn vay hiệu quả, đúng mục đích để mang lại lợi nhuận giúp có thêm thu nhập để trả nợ
• Cần có ý thức về việc thanh toán số tiền nợ và thời gian trả nợ theo đúng quy định của tổ chức cho vay. Tránh tư tưởng đóng trễ ít ngày và lâu dần thành thói quen
• Nếu gặp tình huống không may dẫn đến mất nguồn thu nhập và không thể trả nợ đúng hạn, khách hàng hãy liên hệ với nhân viên ngân hàng để thảo luận và tìm ra phương án trả nợ tối ưu nhất.
• Không nên đứng tên vay vốn cho người khác nếu người vay có tình hình tài chính không ổn định. Nếu đứng ra vay giúp người thân thì nên thúc giục người vay trả nợ đúng hạn
• Không nên cho người khác mượn giấy tờ để vay vốn vì rủi ro sẽ rất cao

Giải đáp các thông tin liên quan đến nợ xấu

Có thể thấy khách hàng rơi vào nhóm nợ xấu đều sẽ ảnh hưởng đến lịch sử tín dụng khiến bạn gặp khó khăn khi vay ở ngân hàng hoặc các tổ chức tín dụng. Bởi vậy tuân thủ thời gian, kỳ hạn trả nợ và luôn ý thức thanh toán đầy đủ khoản vay của mình là cách để bạn không vướng vào nợ xấu.