Đối với nhiều mẹ sinh tự nhiên lần đầu, bác sĩ thường thực hiện thủ thuật rạch tầng sinh môn. Sau khi em bé chào đời, vết thương đó sẽ được khâu lại bằng chỉ. Dưới đây là những hình ảnh vết khâu tầng sinh môn và một số nguy cơ mẹ có thể gặp phải sau sinh nở.
Tầng sinh môn là gì? Vì sao phải khâu tầng sinh môn?
Tầng sinh môn là vùng nằm giữa âm hộ và hậu môn của phụ nữ, dài khoảng 3 – 5 cm. Đây là một phần của cơ quan sinh sản, đảm nhiệm chức năng bảo vệ, nâng đỡ các cơ quan như bàng quang, tử cung, trực tràng, âm đạo. Đồng thời, đây cũng là cửa để giao hợp và tiếp nhận tinh trùng. [1]Perineum. Ngày truy cập: 20/11/2022. https://my.clevelandclinic.org/health/body/24381-perineum
Tầng sinh môn thường bị rách ở lần sinh đầu tiên, một số trường hợp bác sĩ phải chủ động cắt. Đây là do khi sinh thường, bộ phận sinh dục của người mẹ phải mở rộng để đủ chỗ cho em bé chui ra ngoài. Nhưng do việc giãn nở của tầng sinh môn có giới hạn, đặc biệt khi em bé có kích thước lớn khiến cho tầng sinh môn bị rách và việc sinh nở có thể gặp khó khăn.
Vì vậy, bác sĩ hoặc hộ sinh buộc phải rạch một đường nhỏ ở tầng sinh môn để mở rộng chỗ cho em bé chui ra và tránh gây rách. Việc cắt tầng sinh môn cũng nhằm đảo bảo vết khâu thẩm mỹ hơn so với rách tự nhiên (vết rách tự nhiên thường không theo đường thẳng). Sau khi sinh, bác sĩ sẽ tiến hành khâu lại vết cắt hoặc vết rách. Vết thương sau khâu gọi là vết khâu tầng sinh môn.
Dưới đây là một số hình ảnh về vết khâu tầng sinh môn. Do hình ảnh nhạy cảm, bài viết chỉ cung cấp hình ảnh minh họa giống 99%.
Vết khâu tầng sinh môn bao lâu thì lành?
Sau khi khâu tầng sinh môn, người mẹ cần dành thời gian chăm sóc để vết khâu nhanh lành và sớm sinh hoạt bình thường trở lại. Thông thường, nếu sản phụ chăm sóc kỹ càng thì vết khâu tầng sinh môn chỉ cần 2 – 3 tuần để vết khâu hồi phục.
Thời gian này mẹ sẽ cảm thấy đau và khó chịu phía dưới. Khoảng 1 tháng sau đó, cảm giác đau và khó chịu sẽ giảm dần, tùy cơ địa. Sau đó phần chỉ khâu sẽ tự tiêu biến hoặc phải đến bác sĩ để cắt chỉ khâu. Tuy nhiên, hiện nay đa phần bác sĩ đều sử dụng chỉ tự tiêu với thời gian tự hấp thu từ 20 – 90 ngày.
Nếu sản phụ không kiêng cữ và chăm sóc vết thương cẩn thận thì nguy cơ xảy ra biến chứng cực kỳ cao. Một số biến chứng thường thường gặp như:
- Vết khâu tầng sinh môn bị hở: Mẹ có thể thấy một lỗ hở nhỏ trên miệng vết khâu hoặc vết khâu bị rách rộng ra, hở miệng và nhìn thấy các mô bên trong.
- Vết khâu tầng sinh môn bị mưng mủ: Đây là dấu hiệu vết thương bị nhiễm trùng. Sản phụ bị đau, phần chỉ khâu chảy ra mủ trắng, vàng hoặc xanh, ngứa ngáy, sưng nóng và đỏ.
- Vết khâu tầng sinh môn bị lồi: Một số mẹ sau khi vết thương lành lại nhưng bị lồi gây mất thẩm mỹ. Đây là hậu quả của việc chăm sóc không đúng cách như ăn uống các loại thực phẩm làm tăng sinh tế bào hoặc thiếu chất khiến vết thương lâu lành,…
Để tránh những biến chứng trên, mẹ cần thực hiện thói quen sinh hoạt phù hợp, chế độ dinh dưỡng đầy đủ, kiêng ăn các loại thực phẩm ảnh hưởng đến quá trình hồi phục như rau muống, thịt bò, đồ nếp,… [2]Episiotomy and perineal tears. Ngày truy cập: 20/11/2022. https://www.nhs.uk/pregnancy/labour-and-birth/what-happens/episiotomy-and-perineal-tears/
Hình ảnh vết khâu tầng sinh môn bị hở
Khi phát hiện vết khâu bị hở, sản phụ không nên tự xử lý. Thay vào đó, mẹ nên đến ngay cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ kiểm tra và xử lý sớm. Nếu mặc kệ vết hở trong thời gian dài sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và suy giảm sức khỏe. Ngoài ra, vết thương hở có thể gây đau đớn hoặc tạo thành vết sẹo mất thẩm mỹ.
Mẹ có thể dựa vào một số dấu hiệu dưới đây để nhận biết vết khâu tầng sinh môn bị hở:
- Thấy có lỗ hở tại vị trí khâu hoặc vết khâu bị rách và nhìn thấy các mô bên trong.
- Chảy máu hoặc thấy có cục máu đông.
Hình ảnh vết khâu tầng sinh môn bị mưng mủ
Mưng mủ là dấu hiệu cho thấy vết khâu đang bị nhiễm trùng. Chủ yếu là do việc chăm sóc vết thương không đúng cách, khiến các vi khuẩn, vi trùng có cơ hội xâm nhập và gây viêm. Lúc này, mẹ cần được điều trị bằng thuốc bôi hoặc thuốc uống, tùy theo chỉ định của bác sĩ.
Mẹ có thể nhận biết các triệu chứng của nhiễm trùng thông qua các dấu hiệu như:
- Phần vết thương mưng mủ trắng, vàng hoặc màu xanh.
- Phần vết thương tấy đỏ, sưng to.
- Tiết dịch có mùi hôi, chạm vào đau đớn.
- Sốt, ớn lạnh, nôn, buồn nôn.
- Đau buốt sau khi đi vệ sinh.
Những triệu chứng này không khó nhận ra, đặc biệt gây khó chịu cho sản phụ. Phát hiện và điều trị sớm sẽ dễ điều trị hơn, ít biến chứng và vết thương liền lại có thẩm mỹ hơn. [3]Postpartum perineal pain. Ngày truy cập: 20/11/2022. https://www.babycenter.com/baby/postpartum-health/postpartum-perineal-pain_256
Hình ảnh vết khâu tầng sinh môn bị lồi
Nhiều trường hợp dù vết thương đã lành lại nhưng lại không được như trước. Thay vào đó, tại vị trí khâu xuất hiện một vết sẹo lồi dài ngắn khác nhau ở mỗi mẹ. Tuy nhiên, chúng đều khiến các mẹ tự ti hơn với bạn đời của mình.
Nguyên nhân gây sẹo lồi chủ yếu do:
- Cơ địa sẹo lồi: Người có cơ địa sẹo lồi có tỷ lệ tạo sẹo sau phẫu thuật cao hơn người khác. Đây là do sự tăng sinh quá mức của các tế bào và mô vùng tổn thương. Các lớp tế bào này bị đẩy lên và tạo thành sẹo.
- Vết khâu bị viêm nhiễm, sau khi lành lại cũng bị lồi: Đa phần các trường hợp bị viêm nhiễm đều để lại sẹo. Do quá trình tái tạo mô bị gián đoạn, ảnh hưởng đến việc lành vết thương lần sau.
- Ăn thực phẩm khiến sẹo bị lồi: Đây là các loại thực phẩm làm tăng sinh quá trình tạo mô hoặc làm chậm khả năng hồi phục cơ thể. Một số thức ăn điển hình sản phụ nên tránh như thịt bò, thịt gà, rau muống, hải sản, bánh kẹo, đồ ngọt, trứng gà,…
Với vết khâu bị lồi, mẹ có thể thấy phần da tổn thương gồ lên. Khi sờ lên, mẹ sẽ thấy chúng cứng hơn vùng da bao quanh, trơn nhẵn, có màu đỏ hồng hoặc nâu nhạt. Kích thước tùy thuộc vào kích thước vết khâu ban đầu.
Hình ảnh vết khâu tầng sinh môn lành
Tuy biến chứng của vết khâu khá nhiều nhưng nếu chăm sóc cẩn thận thì tỷ lệ lành lại cũng rất cao. Trong khoảng 4 – 6 tuần, mẹ có thể thấy chỉ khâu tự tiêu và các dấu hiệu lành lại của vết thương, cụ thể như sau:
- Máu ngưng chảy và bắt đầu đông lại. Sau khoảng 1 ngày, một lớp dịch vàng bao bọc bên ngoài để ngăn chặn sự xâm nhập của vi khuẩn.
- Sau 2 -3 ngày, lớp dịch vàng chuyển dần sang màu đỏ, sau đó ngả vàng nâu và dần khô lại.
- Một lớp sừng cứng dần bao phủ vết thương, kèm theo đó là cảm giác ngứa ngáy.
- Lớp sừng tróc dần ra, phía dưới là lớp da non màu hồng nhạt, trơn, ấn vào khá mềm. Một thời gian sau đó, lớp da non sậm dần đến khi giống với màu da bình thường.
Như vậy, sau sinh nở, không chỉ em bé cần được quan tâm và cơ thể mẹ cũng cần chăm sóc kỹ lưỡng. Những giải pháp chăm sóc sức khỏe sản phụ toàn diện có thể được tìm kiếm trong trang web của Aplicaps hoặc mẹ có thể gọi điện về số hotline 1900 636 985 để được hỗ trợ.
Chúc mẹ sức khỏe và bình an!
Dược sĩ Tú Oanh
